Protetik Diş Tedavisi
Dişlerin ve çevre dokuların çeşitli nedenlerle madde kaybına uğradığı ya da tamamen yok olduğu, yani kaybedildiği durumlarda, onları onarmak ya da yerine koymak için kulllanılan, hazırlanmış materyallere protez adı verilir.
Protezlerle, hastanın kaybolan fonksiyonlarını yeniden kazandırılmaya çalışılırken, aynı zamanda bozulan konuşmasının da düzeltilmesi ve estetik görünümün de daha iyi olması amaçlanmaktadır. Uygulanan çeşitli protezlerle hastanın yaşam kalitesinin yükseltilmesi amaçlanır.
Meydana gelen diş kayıpları, oluşan kaybın sayısına göre farklı protez tipleriyle giderilebilir.
Protez çeşitlerini,
- Çene yüz protezleri
- Sabit protezler (porselen-seramik zirkon kuron, köprü, laminate..)
- Hareketli protezler ( Total protezler, Parsiyel protezler)
- İmplant Protezler
Çene yüz protezleri:
Çene-yüz bölgesiyle ilgili olarak doğuştan veya kazanılmış deformitelerin rehabilitasyonunda kullanılan protezlerdir.Yüz protezleri silkonlardan veya poroz polietilenden imal edilir.
Sabit protezler:
Kron ve köprü protezini tanımlamak amacıyla kullanılan genel terimdir. Diş eksikliklerinde fonksiyon olarak en fazla tercih edilen protez tipidir.
Kuron, Tek bir diş üzerine yapılan protez,. köprü ise, diş eksikliği olan bir bölgenin her iki tarafındaki doğal dişlerden destek alınarak eksik diş veya dişlerin yerine konulması için yapılan protez türüdür.Yapılan bu protezler hastaya kaybettiği fonksiyon ve estetiği yeniden kazandırır. Metal destekli porselenler (Alt yapıda sdandart metal ni-co ve değerli metal au kullanılır), Full porselen kuronlar (full porselen kuronların ışık geçirme özelliklerinden dolayı, derinlik ve canlılıkları daha fazladır böylece doğal dişe en yakın sonuçlar elde edilir.), IPS köprüler (Güçlendirilmiş porselenin özel makinalarda sıkıştırılması ile elde edilir. Özellikle ön dişlerde, ışık geçirgenliğinin çok iyi olmasından dolayı tercih edilir. Arka bölge için çiğneme kuvvetlerine karşı yeterince dayanılıklı değildir.) , Zirkonyum esaslı köprüler (Bu sistemde alt yapı olarak metal yerine beyaz bir renk olan zirkonyum alaşım kullanılır. Sistemin en büyük avantajı, ulaştığı çok yüksek dayanılılıkla, arka bölgedeki köprülerde tam estetik bir görünüm sağlamaktır.)
Metal destekli kuronlar
Çok uzun yıllardır diş hekimliğinde kullanılmaktadırlar. Metal destekli porselenlerde üste konulan ve ağızda diş renginde görünen porselen, metal bir altyapı ile desteklenir. Bu metal porselenin altında kalır.Metal destekli protezlerin ışık geçirgenliği yoktur dolayısıyla uygulanan dişlerde görüntü daha opak, çok daha yapay görünmektedir.
Tam seramik restorasyonların optik özellikleri doğal dişlerde olduğu gibi ışık için yarı geçirgendir.
Tam Seramik (IPS EMPRESS) Kuronlar
Güçlendirilmiş porselen ile desteklenmiş restorasyonlardır. Yapılarında farklı iki madde olmadığından gelen ışığı kırılmayıp aynen doğal dişlerde olduğu gibi yansıtır. Bu da kuronlarda hem canlılık hem de doğallık sağlıyor. Ön bölge dişlerinin restorasyonları için kullanılabilecek en estetik kuron protez formudur ancak arka bölge dişlerinin restorasyonları için dayanıklılıkları bakımından tercih edilmezler
Zirkonyum Kuronlar
Zirkonyum oksit birleşimi sayesinde direnci arttırılmış, bilgisayar teknolojisi ile hazırlanan porselenlerdir. Hem estetik hem de dayanıklı bir kuron istiyorsak zirkonyum porselenleri tercih ediyoruz. Zirkonyum porseleler arka diş, ön diş ayrımı yapmaksızın tüm kuron ve köprüler için kullanabiliriz.
Vücudumuzla biyo uyum ve doğal görünüm sağlarlar. Zirkonyum alt yapılı porselenler de zirkonyumun bir kıymetli metal olması dolayısıyla biouyumluluğu standart metallere göre daha iyi olmakla kalmayıp rengi beyaz olduğundan daha estetiktirler.
Metal destekli kuronlarda bazı yanlış uygulamalarda zaman içinde kaplamanın dişetine yakın kısımlarında görülen metal yansıması bu tip kuronlarda söz konusu değildir.
Laminate Veneer
Laminate veneerler güklüş tasarımı yapmak, size kusursuz bir gülüş kazandırmak için son yılarda tercih edilen tedavi yöntemidir. Bu tedavi yöntemi ile dişlerinizin arasındaki renkleşmeyi, aşınmayı, kırıklığı hatta çarpaşıklığı venerle gidermemiz mümkündür.
Veneerler tırnak kalınlığında ince porselen yaprakçıklardır. Güzel bir gülüş elde etmek, dişlerinizdeki kötü görüntüyü ortadan kaldırmak için kullanılan bu teknolojide dişlerin ön yüzeyleri çok az miktarda pürüzlendirerek porselen veneerler yapıştırılırlar. Bütün bunların yanı sıra laminate veneer tedavisi 5-7 gün gibi kısa bir süre de son bulabilir.
İnley-Onley Dolgular
Porselen dolgular (Porselen inley ya da Onley) laboratuarda hazırlanan üstün estetik ve dayanıklılığa sahip dolgulardır. Kompozit dolgulara göre, uygulandıkları diş ve komşu dişler ile çok daha uyumludur.
Porselen inleyler ya da onleyler, azı dişlerine yapılan, kaybolan diş maddesi kadar bir porselen parçasının bondingleme denilen özel bir yapıştırma tekniği ile yapıştırılmasıdır.
Günümüzde Cad-Cam tekniği denilen bilgisayar tekniği ile, çürükten dolayı yok olmuş diş maddesinin, porselenle iadesi mümkündür. Onleyler full kaplama porselenlere değil, bazen dolgulara da alternatif olur. Özel yapıştırma maddeleri kullanıldığı için, ideal yapıldıklarında kenar sızıntısı olmaz. Tek prova ya da bazen provasız takılabilir.
Hareketli Protezler:
Hareketli protez hasta tarafından takılıp çıkartılabilen ve eksik dişlerin yerini tutan yapay bir aygıt demektir. Tüm doğal dişlerin olmadığı vakalarda yapılanlara "total protez" denir. Bu tür protezler halk arasında "takma diş" olarak bilinir. Bazı ana dişlerin var olduğu, bazılarının da çekilmiş olduğu hallerde şayet takılıp çıkarılabilir bir protez yapılması gerekiyor ise, bu tür protezlere de "parsiyel protez" denir. Parsiyel protezler ya klasik akrilik protezler şeklinde olur veya iskelet protez diye isimlendirilen tek parça dökümden yapılır. Bunlar ana dişlere tutunan ve kroşe denilen tellerle yerinde durur. Bu tel tutucuların göründüğünü ve estetik olmadığını düşünen hastalara "hassas bağlantılı" estetik protezler de yapılabilir. Ana dişlerinin tümünün çekilmesi gereken vakalarda, şayet hasta dişsiz kalmak istemez ise "immediat protez" denilen doğal dişler çekilir çekilmez hemen takılan protez türleri de vardır.
Hareketli protezlerde dikkat edilmesi gerekenler:
- Protezi her yemekten sonra akan su altında ve, mümkünse bir protez temizleme fırçasıyla (bulamazsanız yumuşak bir diş fırçasıyla) temizlemelisiniz.
- Temizleme sırasında bir macun ya da özel bir madde kullanmanız gerekmez. Protezi sadece sabunla yıkayınız (katı veya sıvı fark etmez).
- İyi bakılmayan protezlerin zamanla kötü bir kokuya neden olabilecekleri ve üzerinde biriken mikroorganizmalar yüzünden ağız dokularında kötü etkiler yaratabileceği unutulmamalıdır.
- Protezinizi temiz tutmanız protezin ömrünü uzatmak ve ağız dokularınızın sağlığı açısından önemlidir.
- Protezinizi çıkardığınızda beklettiğiniz kaptaki suya arzu ederseniz protez temizleyici tabletlerden koyabilirsiniz.
İmplant Protezler:
İmplant dişler, daha çok diş eksikliği olan hastalara ve hareketli protez kullanan hastalara uygulanarak onlara çok daha rahat bir kullanım imkanı sağlamaktadır. İmplant dişler ayrıca hiç dişi olmayan hastalara sabit bir protez kullanabilme imkanı da sağlamaktadır..
Protez uygulamalarında çevre dokulardan mutlaka destek alınması zorunluluğu varken implant protezlerde böyle bir şey gerekmez. Ayrıca diğer protez diş uygulamalarında komşu dişlerde bir miktar hasara yol açabilmektedir.
Köprü protezler, bölümlü veya tam protezler dediğimiz bazı protez uygulamalarında yemek gömülmesi, protezlerin altlarına yemek kaçması, yan dişleri çürütmesi, dişleri küçültmek gibi bir takım ciddi problemlere sebebiyet verebilmektedir. İmplant protezlerde ise hiç bir çevre dokuya zarar vermeden kendi başına dişi orada tutabilmektedir..
İmplant destekli sabit protez hastanın durumuna ve tercihine göre iki türlü yapılır.
- Bunlardan ilki hareketli total protez kullanan hastaların protezlerini sabit proteze çevirme yöntemidir. Bu durumda hasta sadece 2 adet implantla hareketli total protezini stabil hale getirebilir.
- İkinci yöntemde ise, Günümüzde daha çok tercih edilen implant sayısı arttırılarak yapılan tamamen sabit protezlerdir. Doğal diş formunda son derece estetik protezlere kavuşan hastaların özgüvenini de arttırmaya yardımcı olur.